4 Evrede kadın-4

Gençliğini doyasıya yaşayamayan orta yaş krizine giriyor

Doğurganlığını kaybeden, emekli olan, okul ya da evlilik nedeniyle çocukları evden ayrılan kadın kendini yalnız ve işe yaramaz hissediyor. Uzmanlar kadınların menopozdan neden korktuğunu şöyle özetliyor: “Yaş ortalamasının 55-60 olduğu yıllarda kadınlar, menopozdan birkaç yıl sonra yaşamını yitiriyordu. O dönemlerde menopoz ölümün habercisi gibi algılanıyordu. Günümüzde ise yaş ortalaması arttıkça menopoz kadınların orta yaş döneminde geçirdikleri bir süreç oldu. Ancak, anlamlar bu kadar hızla değişmiyor. Halen kadınların bilinçaltında menopozda ölüm endişesi yer alıyor.” Orta yaş krizi ve menopoz aynı döneme denk geliyor. Bazı kadınlar bu dönemi çok yoğun yaşıyor.

International Hospital’dan Psikiyatri Uzmanı Dr. Ali Ayas, kadınların orta yaş krizi hakkında merak ettiği soruları yanıtladı.
• Kadınlarda orta yaş krizi nasıl ortaya çıkar?

Orta yaşa gelindiğinde gelişme süreci durağanlaşmaya ve yavaş yavaş da gerilemeye başlar. Kemik ve iskelet yapısı orta yaşa kadar gelişirken bu yıllarda kadınlarda kemik erimesi şikayetleri başlayabilir. Duraklama belirtileri ve insanın sosyal hayattaki aktivitelerinin azalması orta yaşa bağlı sorunların ortaya çıkmasına neden olabilir. Genel olarak orta yaş krizi; kişinin bugüne dek yaptıklarını sorgulamaya başladığı, sosyal anlamda rolünün durağanlaştığı, toplumsal ve mesleki işlevlerini değerlendirdiği bir dönemdir. Çatışmalı duygular yaşandığı için bu dönem kriz adı ile anılır. Çocukluktan gençliğe geçişte yaşanan uyum sorunları bu dönemde de farklı bir biçimde yaşanır.
• Kimlerde kriz riski artıyor?

40’lı yaşlardan sonrası orta yaş olarak kabul edilebilir. Bu dönemdeki birçok kadın orta yaş krizini farklı yoğunlukta yaşar. Dış görünüşe fazla anlam yükleyen, genç kalmayı bir zorunluluk gibi algılayan kadınlarda bu süreç biraz daha sancılı yaşanır. Krizi yoğun yaşayan kadınlar; gençlik yıllarının değerini yeterince bilememiş, keyfini çıkaramamış veya tam olarak olgunlaşamamış kişiler olabilirler. Orta yaşa kadar istediklerini yerine getirememe, kariyerinde hedeflerine ulaşamama krizi tetikleyebilir.
• Orta yaş krizi hangi belirtilerle ortaya çıkar?

Belirtiler üç başlıkta incelenebilir. Cinselliğin kaybına ilişkin geliştirilen davranışlar; yaşla birlikte azalmaya veya durağanlaşmaya başlayan cinsel aktivite karamsarlığa neden olabilir. Cinsel rolüne aşırı anlam yükleyenler, cinsel faaliyetlerinde her hangi bir azalma olmadığı mesajını vermek isteyebilir. Bedene yönelik aşırı ilgi; orta yaşla birlikte daha sık görülen saç dökülmeleri, saçlarda beyazlamalar, kilo artışı, sarkma ve çatlaklar kadının moralini oldukça bozabilir. Bu belirtilere paralel olarak kadında bedenine yönelik daha yoğun bir ilgi başlayabilir. Kendi ihtiyaçlarına önem verme; bu dönemde kişi çocuk ve eşinden önce kendisini daha fazla düşünmeye başlayabilir. Planlarını öncelikli olarak kendisi belirlemek isteyebilir.
• Menopoz ile ilişkisi var mı?

Menopozda ateş basması, terleme, çarpıntı, nefes alamama hissi, göğüste daralma ve iç sıkıntısı gibi fiziksel belirtiler genelde ön plandadır. Orta yaş krizinde ise ön planda olan zihinsel ve duygusal karmaşalardır. Bazen aynı yaş grubunda oldukları için menopoz ve orta yaş krizi karıştırılabilir. O zaman yapılacak şey kadındaki hormon profiline bakmak ve jinekoloji konsültasyonu istemektir. Böylece kişinin menopozda olup olmadığı kesin olarak anlaşılabilir. Bazı kadınlar menopozu doğurganlıklarının kaybı olarak algılar. Bu olumsuz düşünce de orta yaş krizini tetikleyebilir.
• Hangi değişiklikler orta yaş krizinin habercisi?

Kendileri için daha fazla harcama yapmaya başlayabilirler. Özellikle yaşlanmayı geciktirici olduğu söylenen ürünlere daha fazla rağbet edebilirler. Ya da yaşlarına uygun görülen kıyafetlerin dışına çıkmaya çalışırlar, daha spor kıyafetleri tercih edebilirler.
• 40’lı yaşlardaki değişimi olgunlukla karşılayan kadınlar nasıl davranır?

Her yaş döneminin kendine has güzel yönlerinin olduğunu düşünür ve bu doğrultuda doyum sağlarlar. Bu kişiler dinç ve sağlıklı bir bedene sahip olmak için düzenli egzersizler yapabilirler, saçlarını boyatabilirler, saç ektirebilirler. Ancak yaşlanmaya karşı yoğun kaygı ve korku duymazlar.
* * *


Ağrılı cinsel ilişkiye karşı hormon tedavisi
• Menopoz nedir?

Kelime anlamı adet kanamalarının kesin olarak bitmesidir. Menopoz, yumurtalıkların hormon üretme fonskiyonlarının bitmesiyle oluşan bir süreçtir. Menopoza giriş yaşı dünya genelinde 45-53 yaş arasında değişir. Türkiye’de 46-48 yaş arası olarak saptanmıştır.
• Ne zaman doktora başvurmalı?

Menopoza giren her kadın şikayeti olmasa bile kemik kaybından korunmak ve cinsel hayatına devam etmek için doktora başvurmalı.
• Menopozda neden cinsel ilişki sırasında ağrı hissedilir?

Östrojen seviyelerinin menopozda düşmesi ile beraber vajinal incelmeye ve elastikiyet kaybına neden olur. Bu da vajinal kurulluğa sebep olur. Sonuçta cinsel birleşme rahatsız edici ağrılı hale dönüşür. Bu şikayete vajinal yanma, kaşıntı, akıntı bazen de kanama eklenebilir. Bu şikayetlerin giderilmesinde en etkin yöntem hormon tedavisidir.
• Neden hormon tedavisi öneriliyor?

Menopoz döneminde östrojen eksikliğine bağlı şikayetlerin tedavisinde günümüzde en sık hormon tedavisi tercih edilir. Bu dönemdeki yakınmalara karşı, idrar, cinsel ilişkiyle ilgili şikayetlerin, osteoporozun önlenmesi ve tedavisi amacıyla kullanılır.
• Nasıl uygulanır?

Hormon tedavisi rahmi olan kadınlarda östrojen ve progestinlerin kombine olarak verilmesiyle uygulanır. Rahmi ameliyatla alınmış kadınlarda ise sadece östrojen tedavisi yapılır. Hormon tedavisi ağız yoluyla, flaster, jel, sprey ya da vajinal olmak üzere çeşitli şekilde veriliyor.

Östrojen azalınca konsantrasyon sorunu artar

Menopoz döneminde östrojen hormonunun eksilmesine bağlı ortaya çıkan şikayetler:
• Terleme
• Sıcak basmaları
• Vajinal kanamalar
• Ağrılı adet görme
• Uykusuzluk
• Seksüel istekte artma ya da azalma
• İdrar problemleri
• Konsantrasyon eksikliği
• Tahammülsüzlük
• Baş ağrıları
• Ağlama nöbetleri
• Hafıza sorunları
• Depresyon
• Eklemler, göz, ağız, diş ve deride değişikler olur.